Over Black Panther en PachaMama
08/02/2024
Welke archetypen moeten we activeren in tijden van verdeeldheid?
-door Mieke Bouma
Tijdens mijn vakantie ging ik op zoek naar een cadeau voor mijn kleinzoon van ruim 5 jaar. Hij had gevraagd om Black Panther, een superheld waar ik weinig van wist. Nu begrijp ik dat deze Marvel-held niet alleen een speelgoedfiguur is, maar voor hem de sleutel tot een specifieke archetypische kracht.
Superhelden fascineren mijn kleinzoon al een tijdje bovenmatig. Boven zijn bed hangen zelf ingekleurde afbeeldingen, hij verkleedt zich soms als Spiderman of Batman, of heft dreigend het zwaard als een stoere ridder. Ik vind dat zeer vermakelijk en print met alle liefde allerlei kleurplaten van superhelden voor hem uit.
Laatst vroeg iemand me: ‘Moet je dat eigenlijk wel stimuleren, dat gedoe met die superhelden?’
‘Ja, ik vind dat prima’, antwoordde ik, ‘hiermee activeert hij het archetype van de ‘Warrior’. In deze fase van zijn leven ontwikkelt hij egokracht. Dat helpt hem zichzelf staande te houden in de wereld.
Demonen
Mijn kleinzoon is een uiterst sensitief, slim kind. Gevoelig voor indrukken, soms ook een beetje bang. Bijvoorbeeld voor spoken en monsters die ’s nachts – dat weet hij zeker – in zijn kamer komen. Daarom mag er een lichtje blijven branden en heeft hij boven zijn bed platen van Superhelden geplakt, die hem helpen zijn innerlijke demonen te verjagen. Door de superhelden te verinnerlijken, versterkt hij zijn innerlijke kracht. In zijn dromen is hij extreem sterk, kan hij onzichtbaar worden en zelfs vliegen; dit helpt hem zijn innerlijke angsten de baas te blijven. Ik vind dat bijzonder en ik vertrouw er helemaal op dat hij in zijn verdere ontwikkeling ook andere archetypen weet aan te boren.
Dik ego
Dat lukt niet iedereen. In de wereld zien we leiders met een gigantisch ego, die zich vastklampen aan het idee van de ‘sterkste, grootste, machtigste’. Hun innerlijke Warrior is zo dominant geworden dat ze alleen maar kunnen denken in termen van vechten, uitsluiten en veroordelen. En daarmee wordt de toegang tot zachtere drijfveren en intenties afgesloten, wat resulteert in een onvolwassen ontwikkeling.
Excelleren
De Warrior heb je nodig om op het schoolplein van je af te leren bijten, je staande te houden en je te focussen op externe uitdagingen. Soms sta je er inderdaad alleen voor en moet je voor jezelf leren opkomen en je grenzen bewaken. Het is trouwens ook best leuk om ergens goed in te zijn en te excelleren. Maar je moet niet vergeten dat je toegang hebt tot nog veel meer archetypen, die helpen bij jouw ontwikkeling.
Op de drempel
Bij elke volgende stap in je ontwikkeling is er een nieuwe archetypische energie beschikbaar. In de man die altijd een rebel was, kan de liefdevolle vader opstaan als hij zijn pasgeboren kind in zijn armen houdt. In de vrouw die altijd alleen maar voor iedereen gezorgd heeft, kan – als haar kinderen de deur uit gaan – de Kunstenaar opstaan. Een Weeskind kan een Magiër worden, kijk maar naar Harry Potter.
In tijden van verandering, klopt er een nieuwe archetypische intentie op de deur. De vraag is of je opendoet.
Dat geldt ook voor ons collectief. We staan op de drempel van een nieuw tijdperk en de vraag is welke archetypische krachten we willen gaan activeren. Welke zijn nodig in deze tijd van verdeeldheid?
Pachamama klopt op de deur
Ik heb het gevoel dat in deze tijd PachaMama al een tijdje op de deur klopt. De eeuwenlange nadruk op patriarchale waarden heeft ervoor gezorgd dat we haar als oeroud mythisch principe uit het oog zijn verloren.
Pachamama is de archetypische vruchtbaarheidsgodin, afkomstig van de oude Inca. In de inheemse Quechua-taal vertaalt Pachamama (ook bekend als Mama Pacha) zich als Moeder Aarde of Moeder Kosmos. Soms wordt ze ook Gaia genoemd. PachaMama koestert het leven door haar kinderen – de bewoners op aarde – te voeden en te beschermen. Als er geen respect voor haar is – als we niet in harmonie met de natuur leven – roert ze zich en ontstaan er problemen, zoals aardbevingen, overstromingen en vulkaanuitbarstingen.
Eén van de sterkste eigenschappen van PachaMama is het vermogen om alles wat zich voordoet te aanvaarden, te omvatten en te koesteren. Dit staat in schril contrast met wat het ego geneigd is te doen. PachaMama leert ons dat alles wat we vrezen of onaangenaam vinden, kunnen leren opnemen, aanvaarden en omvatten, zodat het tot rust kan komen.
Aanvaarden en integreren is een beweging die we niet makkelijk maken, maar áls we het doen, schept het een krachtveld van harmonie.
Volgens mij heeft de wereld dat nodig.
Integratie
Ik kan mijn kleinzoon nog niet uitleggen dat hij zijn innerlijke demonen beter kan omarmen en koesteren. Daar is hij nog te klein voor. Ze zullen blijven spoken totdat hij zover is dat hij ze – samen met zijn opvoeders – met humor en liefde kan aankijken en kan omvormen tot iets anders. Het inkleuren van die afbeeldingen helpt daar vast bij. En ook die Black Panther die ik voor hem kocht. Wij helpen hem bij zijn proces en kijken er met mildheid naar en hebben al het vertrouwen dat hij dat zelf op een zeker moment ook doet. Hopelijk blijft ook de PachaMama-energie voor hem altijd toegankelijk.
Als PachaMama met Black Panther kan samenwerken – ook in ons zelf – kunnen ze integreren en voor eenheid en saamhorigheid zorgen.
(Ideetje: Misschien kan PachaMama een Marvel heldin worden en zo als rolmodel haar werk doen?)
Terug