Inkijkjes en dwarsverbanden over het verhaal als houvast in ons leven.
*****
door Mieke Bouma
Christien Brinkgreve is hoogleraar Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht en houdt van verhalen.
In haar nieuwste boek Vertel! legt ze op persoonlijke wijze uit hoe verhalen – met name in tijden van verandering – kunnen verbinden, helen en richting geven. Mensen vertellen elkaar verhalen om betekenis te geven, om greep te krijgen op het toeval en op de chaotische spelingen van het lot.
Zonder verhalen zouden we er niets van bakken. Brinkgreve schrijft: ‘Het is de ultieme vernietiging als je niet meer kunt vertellen wat je hebt meegemaakt’.
Met name nu er zoveel verandert is de behoefte aan verhalen groot, want we vragen ons af: waarom doet zich dit voor?, en welke kant gaat dit op? Verhalen bieden ons houvast en verklaren wat er is gebeurd, wat of wie er verloren zijn geraakt en spiegelen ons een mogelijke uitkomst voor.Nu is Christien Brinkgreve socioloog en door het lezen van het boek kom je erachter dat in de sociologische traditie er min of meer een taboe ligt op fictie, op onware verhalen en op het liegen van de waarheid, terwijl daar in de narratieve traditie nu juist werk van wordt gemaakt. Maar gelukkig houdt Brinkgreve zelf van de verhalen en weet ze bovendien het nodige van psychoanalyse. Ze legt uit: ’Het gaat helemaal niet om waarheid of fictie, maar om de zoektocht naar identiteit.’ Ze haalt o.m. een uitspraak van Huub Oosterhuis aan die zegt: “Alles waar we het mee doen is verhaal. Om de verbeelding te ordenen en de chaos te bedwingen.” Ook de sociologie kan daarin veel betekenen.
Indrukwekkend is de bespreking van de roman van Anil Ramdas, Badal, over het verlangen naar erkenning. De roman wordt niet alleen als verhaal behandeld maar ook in sociaalhistorisch en psychoanalytisch perspectief geplaatst. Een mooi voorbeeld van hoe meerduidig een verhaal kan zijn.
Als je van verhalen houdt of er beroepsmatig al mee werkt vertelt Brinkgreve misschien niet zo heel veel nieuws. Maar ze trakteert je wel op mooie inkijkjes in andere vakgebieden en legt verbanden tussen de verschillende disciplines. Die insteek maakt het misschien niet grensverleggend, maar wel boeiend.
Uitgeverij: Atlas
ISBN: 978 90 450 2599 5
