Brief aan de Hoop – van Mieke
01/08/2022
Lieve vluchtige Hoop,
Ik schrijf je met een dringende reden. We leven in een tijd waarin voor veel mensen jij volkomen vervlogen bent. Pfoeii! Weg! Nergens meer te bekennen.
Nadat je ons eerst lekker hebt gemaakt, met verlangen hebt vervuld, ons glorieuze toekomstbeelden hebt voorgespiegeld, ons in beweging hebt gezet, ons allerlei doelen hebt na laten streven, ben je – nu het erop aan komt – nergens meer te bekennen. Juist nu, in een tijd dat alles lijkt vast te lopen, uiteen dreigt te vallen, een tijd van vluchtelingenstromen, bosbranden, hitterecords, zwalkende en sjoemelende overheden, bureaucratische papiermolens, oplopende kosten, dreigende oorlogen, en een ecologische crisis, heb jij je snor gedrukt. Net nu we je zo nodig hebben.
Was je dan inderdaad vals, Hoop? Heb je ons illusies voorgespiegeld. Waren we naïef?
Je lijkt wel zo’n ballonnetje dat, als je het opblaast en weer loslaat, snel pruttelend wegvliegt. En wat is het gevolg? Cynisme, wantrouwen, woede, opstand. Mensen geloven er niet meer in, koesteren steeds meer achterdocht, gaan elkaar vertellen wat er allemaal niet deugt. En bij wantrouwen gaan die verhaaltjes erin als zoete koek. Best gevaarlijk, want daarmee raak jij nog verder uit zicht.
Hoop, waar ben je? Je stelt me teleur. Want Hoop, zeg nu zelf, in bange dagen moet je er toch juist zijn?
En nu hoor ik je zeggen: ‘Ho, ho, niet zulke grote woorden. Ik ben er heus nog wel.’
En dan kom je natuurlijk weer met dat verhaal over de Doos van Pandora, over hoe Zeus de mensheid wilde straffen omdat we het vuur van de goden wilden stelen. Hoe hij vervolgens Pandora een doos meegaf naar de aarde die ze niet mocht openmaken, wat ze natuurlijk toch deed, en hoe toen uit de doos alle rampen en crises vlogen die ons als mensheid sindsdien teisteren. En hoe Pandora toen snel de doos weer dichtdeed waarna alleen de hoop nog overbleef. Hoop als enige waardevolle geschenk in barre tijden.
Maar dan is mijn vraag: Waar is die doos dan? Hoe kunnen we jou terugvinden als je zo ver weggestopt zit? En waarom verstop je je?
Alles dreigt naar de knoppen te gaan. We hebben onze planeet uitgeput en sommige mensen beweren dat we op een catastrofe afstevenen. Dit klinkt in jouw oren natuurlijk allemaal vrij dramatisch, want jij ziet natuurlijk mogelijkheden, rasoptimist die je er bent. De chaos die er is, is in jouw ogen natuurlijk het begin van een nieuw tijdperk. Jij gaat ervan uit dat we dit als mensheid gezamenlijk kunnen fiksen met onze oneindige verbeeldingskracht. Maar Hoop, ik zie er zo weinig van terug, mensen zijn zo murw geworden, zo cynisch. Hoe plant je daar een zaadje van hoop?
En ja, nu ik dit zo schrijf, bedenk ik me… misschien moeten de wanhoop en de chaos eerst nog groter worden. Moeten we volledig teruggeworpen worden op onszelf, om daar op de bodem van de wanhoop, uit die doos van Pandora, jou op te diepen. Om te beseffen dat er nergens hoop te vinden is, als we die niet ergens van binnen ervaren. Misschien is jou terugvinden wel de opgave waar we allemaal, individueel, voor staan in deze tijd. Om van daaruit uit te reiken naar de ander.
Misschien begint daar de transformatie.
‘Niets was mogelijk, totdat iemand het deed,’ zei Nelson Mandela.
Tja.
Mieke
Terug